Ma`rifat Hoghoughi

دولت حقوقی از زمان پیدایی خود دارای مفهوم واحدی نبوده و با انعطاف‎پذیری خود، تقریباً با هر زمینه حقوقی، فرهنگی و اجتماعی امکان سازگاری دارد. در دوران نوین نیز مبتنی برآن، عناصر سازنده دولت حقوقی به طرق مختلف تعریف شده است. فردریش‎فون‎هایک از نظریه‎پردازانی‎است که به بیان نظر درباب دولت حقوقی پرداخته و از میان آثار وی می‎توان عناصر سازنده دولت حقوقی را استخراج نمود. وی در تعریف دولت حقوقی، با تمایز میان قانون واقعی که کشف می‎شود و امریه‎هایی که خودسرانه توسط مقامات دولتی صادر می‎شود، دولت حقوقی را دولتی می‎داندکه باید به‎وسیله قانون واقعی مقید شود. وی با تکیه بر فردگرایی لیبرالیسم، دموکراسی را ابزاری برای رسیدن به هدف آزادی می‎داند و به نقد قوانین خودسرانه، دموکراسی‎های امروزی و اختیارات نامحدود قوه مقننه می‎پردازد و راه خروج از این مشکل را محدود کردن اختیارات دولت با قانون و تقسیم وظایف درون حکومت می‎داند. او علاوه بر تأکید بر برابری در مقابل قانون، عدالت اجتماعی را مورد انتقاد قرار داده و با تکیه بر آزادی و نظم اجتماعی خودجوش که لزوماً با طرح و قصد از پیش طراحی شده ایجاد نمی‎شود و به‎طور آگاهانه انتخاب نمی‎شوند، به بیان نظریه عدالت آزادی‎مدار می‎پردازد که مبتنی بر آن، برخلاف نظریه عدالت اجتماعی، هرگونه دخالت دولت برای ایجاد عدالت را برهم‎زننده نظم طبیعی خودجوش وآزادی فردی می‎داند.