َAndisheha-ye Huquq-e Omumi, Volume 12, Issue 2, No 23, Year 2025 , Pages 7-26

    اصل «تفکیک حقوق بشردوستانه» در حمایت از افراد غیرنظامی

    Article Type: 
    Promotional
    Writers:
    Mahdi / دانشجوی کارشناسی ارشد موسسه امام خمینی ره / mahmoudnia.mahdi@gmaile.com
    ✍️ Seyed ebrahim Hoseini / استادیار / sehoseini@hotmail.com
    Pages: 7-26 Receive Date: 2025/02/23 Accept Date: 2025/02/23
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :اصل «تفکیک حقوق بشردوستانه» در حمایت از افراد غیرنظامی
    Abstract: 
    هدف حقوق بشردوستانه را حمایت از اشخاص و محدود کردن آثار خشونت جنگ معرفی کرده اند. به موجب حقوق مخاصمات مسلحانه، فقط رزمندگان برای انجام اعمال خصمانه (جنگی) صاحب صلاحیت هستند و طرف مقابل در برابر حمله حریف به شمار می روند. بنابراین غیر نظامیان (شامل بیماران، زنان، کودکان و گروه های پزشکی حاضر در جنگ) تحت حمایت قوانین قرار می گیرند. در بیان حقوقی، به این قاعده اصل «تفکیک در مخاصمات مسلحانه» می گویند. در مقابل نظام حقوقی بین الملل معاصر، نظام حقوقی اسلام نیز دارای حقوق حاکم بر جنگ است که مبانی این مقررات برخلاف حقوق معاصر، الهی بوده و از بیان معصومان(ع) و سیره آنان در جنگ ها می توان بدان رسید و قلمرو و مصادیق آن را دانست. اما عدم مراعات قاعده مذکور در مصادیق و قلمرو این اصل در حقوق مخاصمات مسلحانه منجر به نقض این اصل نسبت به غیر نظامیان شده است. مسائل مطرح شده پیشین این واقعیت را می طلبد که اصل «تفکیک نظامی» و ابهام زدایی از آن به صورت توصیفی ـ تحلیلی در حمایت از اشخاص غیر نظامی بررسی گردد.
    Keywords: 
    حقوق بشردوستانه
    نظام حقوق اسلام
    مجروح جنگی
    مخاصمات مسلحانه
    اصل تفکیک نظامی
    References: 
    • نهج‌البلاغه، ۱۳۸۷، محمدجعفر امامي و محمدرضا آشتياني، زير نظر مكارم شيرازي، قم، امام علي بن ابي طالب(ع).
    • ابن‌کثير دمشقي، اسماعيل‌بن عمر، 1408ق، البداية و النهاية، بيروت، مکتبة المعارف.
    • اتابکي، پرويز، 1376، رهاورد خرد ترجمه تحف العقول، تهران، فرزان روز.
    • اخگري‌بناب، نادر و ديگران، 1388، بررسي تحقيقي حقوق بشردوستانه در منابع اسلامي و اسناد بين‌المللي: اشخاص مورد حمايت در مخاصمات مسلحانه، تهران، هستي نما.
    • اخگري‌بناب، نادر و ديگران، 1389، حقوق بشر دوستانه در منابع اسلامي و اسناد بين المللي حمايت از محيط زيست، اموال و اماکن در مخاصمات مسلحانه، تهران، هستي نما.
    • بيهقي نيشابوري، حسين‌بن علي، 1424ق، سنن الکبري، بيروت، دارالکتب العلميه.
    • جلالي، غلامرضا، 1392، اسلام و حقوق بين‌الملل بشردوستانه، مشهد، آستان قدس رضوي.
    • حراني، ابومحمد حسن،1404 ق، تحف العقول عن آل الرسول(ص)، قم، اسلامي.
    • حرعاملي، محمدبن حسن، 1412ق، قم، موسسة آل البيت(ع) لاحياء التراث.
    • حسيني، سيدابراهيم، 1391، جهاد و اصل منع توسل به زور در اسلام و حقوق بين الملل معاصر، قم، مؤسسة آموزشي پژوهشي امام خميني.
    • سليمي، عبدالحکيم، 1396، حقوق بشردوستانه در اسلام، قم، مؤسسة آموزشي پژوهشي امام خميني.
    • شوپاي جويباري، رمضانعلي و مسعود امامي، 1395، دانشنامه اسلام و حقوق بين‌الملل بشردوستانه بشردوستانه، تهران، ميزان.
    • صنعاني، عبدالرزاق بن همام، 1403ق، المصنف، لبنان، بي‌نا.
    • ضيايي بيگدلي محمدرضا، 1395، اسلام و حقوق بين‌الملل، چ دوازدهم، تهران، گنج دانش.
    • طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1387، الميزان، ترجمة سيدمحمدباقر موسوي همداني، چ پنجم، قم، مرکز نشر فرهنگي رجا.
    • طبري، محمدبن جرير، 1394، تاريخ طبري، ترجمة ابوالقاسم پاينده، چ دهم، تهران، اساطير.
    • طوسي، محمدبن حسن، 1386، تهذيب الاحکام، تهران، نور وحي.
    • کليني، محمدبن يعقوب، 1393، اصول کافي، چ چهارم، قم، دارالثقلين.
    • کميته ملي حقوق بشردوستانه، 1381، آشنايي با حقوق بشردوستانه بين‌المللي به انضمام قرارداد‌هاي چهارگانه ژنو و دستورالعمل‌هاي الحاقي، تهران، جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران.
    • مغنيه، محمدجواد، بي‌تا، فقه امام صادق(ع)، چ پنجم، قم، انصاريان.
    • ممتاز جمشيد، 1387، حقوق بين‌الملل بشردوستانه مخاصمات مسلحانه داخلي، چ سوم، تهران، ميزان.
    • موسوي سبزواري، سيدعبدالعلي، 1382، مهذب الاحکامفي بيان حلال و الحرام، قم، دارالتفسير.
    • نجفي، محمدحسن، 1362، جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، چ هفتم، بيروت، دار احياء التراث العربي.
    • 191 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , Mahdi, Hoseini, Seyed ebrahim.(2025) اصل «تفکیک حقوق بشردوستانه» در حمایت از افراد غیرنظامی. َAndisheha-ye Huquq-e Omumi, 12(2), 7-26

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mahdi ; Seyed ebrahim Hoseini."اصل «تفکیک حقوق بشردوستانه» در حمایت از افراد غیرنظامی". َAndisheha-ye Huquq-e Omumi, 12, 2, 2025, 7-26

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , M, Hoseini, S.(2025) 'اصل «تفکیک حقوق بشردوستانه» در حمایت از افراد غیرنظامی', َAndisheha-ye Huquq-e Omumi, 12(2), pp. 7-26

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , M, Hoseini, S. اصل «تفکیک حقوق بشردوستانه» در حمایت از افراد غیرنظامی. َAndisheha-ye Huquq-e Omumi, 2025; 12(2): 7-26