سال ششم، شماره دوم، پياپي 11، بهار و تابستان 1396

فاطمه زند اقطاعي / دانشجو دکتري جامعةالمصطفي رشته قرآن و علم (گرايش حقوق)    zand1382f@gmail.com
جعفر زنگنه شهركي / استاديار گروه حقوق دانشگاه علوم اسلامي رضوي
دريافت: 19/03/1397 ـ پذيرش: 10/10/1397

چکيده
در حقوق بين‌الملل اسلامي، معاهده به توافق ميان دولت اسلامي با ساير دول و سازمان‌هاي بين‌المللي اطلاق مي‌شود؛ اعم از اينکه معين باشد (صلح، امان و...) يا غيرمعين که بر اساس نيازمندي‌هاي دولت اسلامي در شرايط صلح در روابط بين‌المللي ايجاد مي‌شود. نقش مهم معاهدات در اين روابط، انکار‌ناپذير است. از طرف ديگر، نقض معاهده اثر نامطلوبي در روابط بين‌الملل خواهد داشت. منابع اسلامي نقض معاهده را بر‌نمي‌تابد. از‌اين‌رو، در اين پژوهش با در نظر گرفتن مجموعه‌اي از آيات قرآن با موضوعيت نقض معاهده، به اصول مهمي اشاره مي‌شود؛ مانند اصل عدم نقض معاهده، ولو با غير‌مسلمان؛ مگر اينکه معاهده از يک طرف نقض شود که مقابله‌به‌مثل جايز است. همچنين الغاي يک‌جانبة معاهده با احراز شرايطي مانند ظهور قرائن دال بر نقض، جايز است و اصل بر اعلام لغو معاهده است. از سوي ديگر، اصل عزتمندي مسلمين حاکم بر کلية معاهدات آنهاست. در کنار اين اصول حقوقي، اصول اخلاقي وجود دارند که بر استواري معاهده با تعهد طرفين مي‌افزايد.
کليدواژه‌ها: معاهده، نقض معاهده در قرآن، اصول حقوقي نقض، اصول اخلاقي نقض.