وحيد حيدري/ كارشناس ارشد حقوق عمومي دانشگاه امام صادق(ع)
هادي طحان نظيف/ استاديار حقوق دانشگاه امام صادق(ع)
چکيده
رابطة بين حقوق و اخلاق، مسئله‌اي است که از ديرباز مورد مناقشة انديشمندان هر دو عرصه بوده است. در همين زمينه و در نتيجة مشاهدة آرا، صاحب‌نظرانِ اين عرصه را در طيفي مي‌يابيم که يک سوي آن گروهِ قائل به تفکيک و جدايي ميان اين دو قرار دارد، و در سوية ديگر گروهي است که معتقد به اتحاد يا ارتباط حداکثري بين قواعد حقوقي و دستورات اخلاقي است؛ اما صاحب‌نظري مانند آيت‌الله مهدوي کني به‌دنبال تبيين مطلب به‌نحوي متفاوت از آنچه انجام شده، بوده‌اند. مقالة پيش رو درصدد پاسخ به اين پرسش است که حقوق و اخلاق در نگاه آيت‌الله مهدوي کني چه نوع ارتباطي با يکديگر دارند؟ پاسخ اين است که ايشان بر پاية حديث «انّما العلم ثلاثة؛ آية محکمة، او فريضة عادلة او سنّة قائمة، و ما خلاهن فهو فضلٌ»، اعتقادات و رأس آن، يعني توحيد را سنگ زيرين مي‌دانند و غير آن را از لحاظ رتبي، متأخر مي‌شمارند. از نظر ايشان، قواعد اخلاقي بر فقه و قوانين موضوعة منبعث از آن سايه انداخته و فقه و حقوقِ موضوعة برخاسته از آن، رقيقه‌اي از اخلاق و پيش از آن، اعتقادات است.
کليدواژه‌ها: اخلاق، حقوق، آيت‌الله مهدوي کني، جدايي، ارتباط، الزام اخلاقي.
