اندیشه‌های حقوق عمومی، سال دوازدهم، شماره دوم، پیاپی 23، بهار و تابستان 1402، صفحات 43-60

    تحلیل فقهی ـ حقوقی مصوبات رمزارز با تأکید بر دو قاعده‌ «نفی ‌سبیل» و «محرومیت‌زدایی»

    نوع مقاله: 
    ترویجی
    نویسندگان:
    نسترن ارزانیان / دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری / arzanian72@gmail.com
    ✍️ زهرا هادی زاده اصفهانی / دانشجوی دکتری مدیریت دولتی دانشگاه جامع امام حسین(ع) / Zahrahadizadeh313@yahoo.com
    سید محمد مهدی غمامی / استادیار دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق(ص) / ghamamy@isu.ac.ir
    چکیده: 
    در حال حاضر که جهان با مفاهیم نوظهوری نظیر «رمزارزها» روبه رو شده، دولت ها ـ ازجمله جمهوری اسلامی ایران ـ اقدام به تعیین چارچوب های قانونی برای به رسمیت شناختن این پدیده نموده اند. مستفاد از اصل (9) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، هیچ کس نمی تواند به تمامیت ارضی کشور و استقلال سیاسی ـ اقتصادی آن خدشه وارد سازد. همچنین براساس بند (12) اصل (3) و اصل (43) قانون اساسی، پی ریزی اقتصادی صحیح و عادلانه همراه با رعایت ضوابط اسلامی، در جهت رفع فقر و محرومیت زدایی از وظایف دستگاه ها، نهادهای حاکمیتی و قوانین و مقررات است. بررسی مفهومی و فنی رمزارزها نشان می دهد این پدیده ویژگی هایی دارد که می تواند با دو قاعده «نفی سبیل» و «محرومیت زدایی» در فقه و قانون اساسی در تعارض باشد. براساس اصول (85) و (170) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، قواعد فقهی و قانونی دو مبنای اساسی برای تعیین مشروعیت محتوای مقررات دولتی به شمار می آیند. بررسی مصوبات دولت در حوزة رمزارزها نشان می دهد که اقدامات صورت گرفته منطبق بر سازوکارهای قانونی و حقوقی نیست. پژوهش حاضر با هدف تحلیل فقهی ـ حقوقی مصوبات رمزارز و همچنین ارائه راهکار در زمینه مواجهه درست با این پدیدة نوظهور به نگارش درآمده است. مرقومه حاضر به شیوه توصیفی تحلیلی مرقوم شده و داده های آن به وسیله روش کتابخانه ای گردآوری شده است.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    A Jurisprudential-Legal Analysis of Cryptocurrency Acts of Parliament with an Emphasis on the Two Principles of "Nafye Sabil"* and "Removing Privation”
    Abstract: 
    Due to the emergence of new concepts such as "cryptocurrency" in the world, governments - including the Islamic Republic of Iran - have decided to establish legal frameworks to recognize this phenomenon. Based on Article (9) of the Constitution of the Islamic Republic of Iran, no one can harm the territorial integrity of Iran and its political-economic independence. In addition, according to paragraph (12) of article (3) and article (43) of the constitution, a correct and fair economic foundation along with the observance of Islamic rules – to eliminate poverty and remove deprivation - is one of the duties of systems, governing institutions and laws and regulations. The conceptual and technical analysis of cryptocurrencies shows that this phenomenon has characteristics that can be in conflict with the two rules of "nafye sabil" and "removing privation" in jurisprudence and the constitution. According to principles (85) and (170) of the Constitution of the Islamic Republic of Iran, jurisprudence and legal rules are the two bases for determining the legitimacy of the content of government regulations. Examining the government approvals in the field of cryptocurrencies shows that the steps taken are not in accordance with legal and juridical mechanisms. The purpose of this study is to present a jurisprudential-legal analysis of cryptocurrency acts of parliament and also to provide a solution to correctly deal with this newborn phenomenon. This article has used a descriptive and analytical method and its data is collected by library method.
    References: 
    References: 
    • آقايي طوق، مسلم و حسن لطفي، 1398، حقوق اداري (1)، تهران، شرکت سهامي انتشار.
    • آقايي طوق، مسلم، 1398، «نظارت قضايي بر عدم وضع مقررات در ايران در پرتو حقوق اداري تطبيقي»، مطالعات حقوق عمومي، ش 3، ص 657ـ674.
    • ارزانيان، نسترن، ۱۳۹۶، «بلاک‌چين و ارز ديجيتالي در ايران، قانوگذاري چالش‌ها و راهکارها»، در: اولين کنفراس رگولاتوري بلاک‌چين و رمزارزها، تهران، مرکز همايش‌هاي صدا و سيما جمهوري اسلامي ايران.
    • ارزانيان، نسترن، ۱۳۹۸، «تحليل تطبيقي نهاد بيلمنت در نظام حقوقي کامن‌لا: با تأکيد بر احکام تصرف در اموال مجازي»، حقوق‌ و فناوري اطلاعات، ش 1، ص 1ـ18.
    • امامي، محمد و کوروش استوار سنگري، 1393، حقوق اداري، چ هجدهم، تهران، ميزان.
    • بساطيان، محمد و محمد زاهدي‌اصل، 1390، «مسائل و مشکلات فقر در ايران»، برنامه‌ريزي رفاه و توسعه اجتماعي، ش 7، ص 1ـ26.
    • بهره‌مند، حميد و اميركيا عامري‌ثاني، 1398، «چالش‌ها و راهکارهاي جرم‌يابي پولشويي ازطريق ارزهاي رمزنگاري‌شده»، کارآگاه، ش 46، ص 55-73.
    • بيانات رهبر معظم انقلاب در ديدار با واليباليست‌هاي جوان و نفرات برتر المپيادهاي علمي، 1398، در: Khamenei.ir
    • پروين، خيرالله و آرين پيتفت، 1394، «حدود نظارت تقنيني بر مصوبات هيئت وزيران با تأكيد بر اصول 85 و 138 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران»، مطالعات حقوق عمومي، ش 1، ص 63ـ82.
    • خاکزاد شاهاندشتي، محسن، 1394، «بررسي تطيبقي نظارت قضايي بر تعيين منابع درآمدي شهرداري در ايران و انگلستان»، حقوق اداري، ش 9، ص 77ـ111.
    • خردمند، محسن، 1398، «بررسي فقهي استخراج و مبارله رمزارزها با تمرکز بر شبکه بيت کوين»، معرفت اقتصاد اسلامي، ش ۲۰، ص ۷۰-۹۳.
    • دهرويه سمناني، زهرا، 1396، حفظ حريم خصوصي در کاربرد اينترنت اشياء با استفاده از تکنولوژي بلاك‌چين، پايان‌نامه کارشناسي ارشد، تهران، دانشگاه الزهراء(س).
    • رجبي، ابوالقاسم و روح‌الله فريور، 1396، «آشنايي با فناوري راهبردي زنجيره بلوکي و کاربردهاي آن»، تهران، مرکز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي، دفتر مطالعات ارتباطات و فناوري نوين مجلس شوراي اسلامي، شماره مسلسل 15341، ص 1ـ21.
    • رضايي، مجيد و سيدمحمدعلي هاشمي، 1397، «بازخواني قاعده نفي سبيل با رويکردي به انديشه‌هاي امام خميني»، پژوهشنامه متين، ش 57، ص 61-86.
    • زارعي، بهادر و ياشار ذکي، 1390، «اصل تماميت ارضي از ديدگاه جمهوري اسلامي ايران، پژوهش‌هاي جغرافياي انساني، ش 78، ص 221-236.
    • سليماني‌پور، محمدمهدي و همكاران، 1396، «بررسي فقهي پول مجازي»، تحقيقات مالي اسلامي، ش 2، ص 167ـ192.
    • صيادمعروف، محمدرسول و همكاران، 1394، «واحد پول ديجيتالي بيت‌کوين و نقش آن در تجارت الکترونيک»، در: دومين کنفرانس بين‌المللي پژوهش در علوم و تکنولوژي، ترکيه - استانبول.
    • غمامي، سيدمحمدمهدي و همكاران، 1397، «شاخص‌هاي فقهي حقوقي استقلال دولت با تأکيد برحقوق اساسي جمهوري اسلامي ايران»، دانش حقوق عمومي، ش 17، ص 51-74.
    • فتحي، محمد، 1393، «اصول قانون اساسي در پرتو نظرات شوراي نگهبان»، اصل ‌سوم، شماره مسلسل 13930095، پژوهشکده شوراي نگهبان.
    • فطرس، محمدحسن و فاطمه شهبازي، 1394، «بررسي وضعيت فقر و نابرابري درمناطق شهري و روستايي ايران طي سال‌هاي پيش و پس از اجراي قانون هدفمندي يارانه‌هاي نقدي»، سياست‌هاي مالي و اقتصادي، ش 9، ص 7ـ36.
    • ميرزاخاني، رضا و حسينعلي سعدي، 1397، «بيت‌کوين و ماهيت مالي ـ فقهي پول مجازي»، جستارهاي اقتصادي ايران، ش 30، ص 71ـ92.
    • ميرزاخاني، رضا، 1396، «بيت‌‌کوين و ماهيت مالي فقهي»، مرکز پژوهش توسعه و مطالعات اسلامي، سازمان بورس و اوراق بهادار، کد گزارش 2017-20-96، ص 1ـ45.
    • نواب‌پور، عليرضا و همكاران، 1397، «تحليل فقهي کارکردهاي پول‌هاي رمزنگاري‌شده (مورد مطالعه بيت‌کوين)»، اقتصاد اسلامي، ش 72، ص 213ـ243.
    • نوائي لواساني، اکرم، 1396، «بررسي فقهي قاعده نفي‌ سبيل در روابط بين‌الملل»، فقه و مباني اسلامي، ش 3، ص 125ـ142.
    • Bomhe, R, Chiristin, N, Edelman, B, Moore, T, 2015, "Bitcoin: Economics Technology,And Governance", The Journal of Economic Prespectives, N. 29 (2), p. 213-238.
    • Dion-Schwarz, Cynthia, Manheim, David, Johnston, Patrick B, 2019, "Terrorist Use of Cryptocurrencies Technical and Organizational Barriers and Future Threats", RAND Corporation, Santa Monica, Calif Press.
    • Dyntu, Valeriia, 2018, Cryptocurrency As A Means of Money Laundering, Odessa Law Academy Press.
    • Gomez Puente, Marcos, 1994, "Responsabilidad por inactividad de la Administración", Documentación administrative, N. 237-238, p.139-204.
    • Gupta, Manav, 2017, "Blockchain for dummies", IBM Limited Edition, US.
    • Kelso, Edward, 2018, snowden releases nsa documents showing bitcoinn was, bitcoin.com.
    • Lemieux Louise, 2016, "Trusting Records: Is Blockchain Technology the Answer?", Records Management Journal, V. 26, N. 2, p. 50-71.
    • Likhuta, Vlad, 2017, "Bitcoin Regulation: Global Impact, National Lawmaking", forklog research.
    • Omri Y, Marian, 2015, A Conceptual Framework For The Regulation of Cryptocurrencies, UF Law Faculty Publications, University of Florida Levin College of Law UF Law Scholarship Repository, p53-68.
    • Peng, Starry, 2013,"BITCOIN: Cryptography, Economics, and the Future", thesis of School of Engineering and Applied Science University of Pennsylvania, p. 1-60.
    • Sat, Krylov, 2016,"Investigation of Money Laundering Methods Through Cryptocurrency", Journal of Theoretical and Applied Information Technology, V. 83, p. 220-240.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    ارزانیان، نسترن، هادی زاده اصفهانی، زهرا، غمامی، سید محمد مهدی.(1402) تحلیل فقهی ـ حقوقی مصوبات رمزارز با تأکید بر دو قاعده‌ «نفی ‌سبیل» و «محرومیت‌زدایی». دو فصلنامه اندیشه‌های حقوق عمومی، 12(2)، 43-60

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    نسترن ارزانیان؛ زهرا هادی زاده اصفهانی؛ سید محمد مهدی غمامی."تحلیل فقهی ـ حقوقی مصوبات رمزارز با تأکید بر دو قاعده‌ «نفی ‌سبیل» و «محرومیت‌زدایی»". دو فصلنامه اندیشه‌های حقوق عمومی، 12، 2، 1402، 43-60

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    ارزانیان، نسترن، هادی زاده اصفهانی، زهرا، غمامی، سید محمد مهدی.(1402) 'تحلیل فقهی ـ حقوقی مصوبات رمزارز با تأکید بر دو قاعده‌ «نفی ‌سبیل» و «محرومیت‌زدایی»'، دو فصلنامه اندیشه‌های حقوق عمومی، 12(2), pp. 43-60

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    ارزانیان، نسترن، هادی زاده اصفهانی، زهرا، غمامی، سید محمد مهدی. تحلیل فقهی ـ حقوقی مصوبات رمزارز با تأکید بر دو قاعده‌ «نفی ‌سبیل» و «محرومیت‌زدایی». اندیشه‌های حقوق عمومی، 12, 1402؛ 12(2): 43-60