بررسی تطبیقی مدیریت شرایط اضطراری در نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران و برخی کشورهای اتحادیه اروپا در مدیریت کرونا با تکیه بر نقش مجالس قانون‌گذاری
نوع مقاله:
ترویجی
نویسندگان:
چکیده:
مفهوم «وضعیت اضطراری» و احکام و شرایط مربوط به آن که در اصل 79 قانون اساسی بیان شده، از ابتدای شکل گیری قانون اساسی جمهوری اسلامی، یکی از چالش های خفته نظام سیاسی کشور بوده است. پرسش اصلی آن است که مفهوم «وضعیت اضطراری» در نظام حقوق اساسی ما چه جایگاهی دارد؟ و در این موقعیت ها، نقش مجلس شورای اسلامی، به ویژه از بعد جایگاه نظارتی قوه مقننه در نهادهای سیاسی موجود، چیست؟ تفکیک انواع وضعیت هایی که به طور عام، «وضعیت اضطراری» نامیده می شود و نیز نوع محدودیت های ناشی از هریک، در بیشتر قوانین اساسی یا عادی دنیا به چشم می خورد، لیکن قانون اساسی ما در این خصوص ساکت است. بررسی تطبیقی این مسئله با برخی کشورهای حوزه اتحادیه اروپا می تواند فهم دقیق تری از این موضوع و خلأهای موجود ارائه دهد. با توجه به برهم خوردن تفکیک مرسوم قوا در این گونه وضعیت ها، نقش مجالس قانون گذاری به مثابه نماد حاکمیت ملی و تبلور اراده عمومی در این خصوص و در جهت نظارت بر اختیاراتی که دولت، به سبب این وضعیت در اختیار گرفته است، اهمیت متفاوتی پیدا می کند. این برهم خوردن تعادل مرسوم قوا در نظم اساسی جمهوری اسلامی ایران، وضعیتی خاص و شاید منحصربه فرد ایجاد کرده که طی آن مجلس عملاً از فرایند مدیریت وضعیت اضطراری کنار گذاشته شده است.
کلمات کلیدی:
Article data in English (انگلیسی)
References:
References:
- آقابابايي، حسين، 1400، «مطالعه تطبيقي حقوق وضعيت اضطراري با نگاهي به مديريت بيماري کوويد۱۹؛ از مباني قانوني تا تجويز مداخۀ کيفري»، حقوقي دادگستري، ش 116، ص 1ـ31.
- طباطبايي، سيدجواد، 1395، تاريخ انديشه سياسي جديد در اروپا جلد نخست: از نوزايش تا انقلاب فرانسه دفتر سوم: نظام‌هاي نوآيين در انديشه سياسي، چ دوم، تهران، مينوي خرد.
- محبي، داود و حامد کرمي، 1399، «ماهيت‌‌‌شناسي الگوهاي پاسخ به وضعيت هاي اضطراري با تأکيد بر قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران»، آفاق امنيت، ش 32، ص 67-98.
- مشهدي، علي و صديقه دارايي، 1399، «شرايطِ استثنايي و استثناي حاکميت قانون؛ مورد پژوهشي رويکرد خبرگان قانون اساسي به وضعيت‌هاي اضطراري»، پژوهش‌هاي نوين حقوق اداري، ش 4، ص 39-56.
- مقدسي، مهدي و احسان اکبري، 1396، «جايگاه حقوقي مصوبات شوراي عالي امنيت ملي در نظام حقوق اساسي ايران»، مطالعات حقوق عمومي، ش 4، ص 873-893.
- Binder, Krisztina et al, 2020, "States of emergency in response to the coronavirus crisis: Situation in certain Member States", european parlimant, available at: https://www.europarl.europa.eu/.
- France's Constitution of 1958 with Amendments through, 2008, available at https://www.constituteproject.org.
- The Belgian constitution, available at: https://www.senate.be/.
- The Constitution of The Republic of South Africa, 1996, available at: https://www.gov.za.
- The Constitution of the Kingdom of the Netherlands, 2018, available at: https://www.government.
- Organic Law 4 /1981, of June 1, on states of alarm, exception and siege, available at: https://www.boe.es.
- Verdussen, Marc, 2020, "the impact on parliamentary assemblies: the crisis triggered by the Covid-19 pandemic in Belgium", Robert Schuman Foundation, available at: https://old.robert-schuman.eu//en/doc/ouvrages/FRS_Parliament_Belgium.pdf.
شیوه ارجاع به این مقاله:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
شیدایی، نوید، موسی زاده، ابراهیم.(1402) بررسی تطبیقی مدیریت شرایط اضطراری در نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران و برخی کشورهای اتحادیه اروپا در مدیریت کرونا با تکیه بر نقش مجالس قانون‌گذاری. دو فصلنامه اندیشه‌های حقوق عمومی، 12(2)، 141-154
نوید شیدایی؛ ابراهیم موسی زاده."بررسی تطبیقی مدیریت شرایط اضطراری در نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران و برخی کشورهای اتحادیه اروپا در مدیریت کرونا با تکیه بر نقش مجالس قانون‌گذاری". دو فصلنامه اندیشه‌های حقوق عمومی، 12، 2، 1402، 141-154
شیدایی، نوید، موسی زاده، ابراهیم.(1402) 'بررسی تطبیقی مدیریت شرایط اضطراری در نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران و برخی کشورهای اتحادیه اروپا در مدیریت کرونا با تکیه بر نقش مجالس قانون‌گذاری'، دو فصلنامه اندیشه‌های حقوق عمومی، 12(2), pp. 141-154
